Werken (en wonen) bij de baas

Voorbeelden uit de praktijk

Buitenlandse werknemers huren rechtstreeks bij een woningeigenaar. Of het uitzendbureau of het bedrijf waar ze werken zorgt voor woonruimte. De werknemers wonen bij het bedrijf waar ze werken. Of ze huren zelf een woning van een particulier of van de woningcorporatie. En steeds vaker kopen de internationale werknemers een huis. Van verdringing op de arbeidsmarkt is geen sprake, maar op de woningmarkt zijn Venrayse starters,  internationale werknemers, Oekraïense vluchtelingen en statushouders elkaars concurrenten, op zoek naar de schaarse woonruimte. Tegen de achtergrond van gestegen lonen en grondstofprijzen en stikstofregels die de bouw plat leggen. Dat is de situatie in 2023. Hoe ziet de lappendeken er uit? Een paar  praktijkvoorbeelden.

KAFRA Housing

Grote speler in de huisvesting van internationale werknemers is KAFRA Housing, het bedrijf van OTTO-oprichter Frank van Gool, die dankzij duizenden Poolse arbeidskrachten in de Quote 500 belandde. Van Gool is voorstander van het scheiden van wonen en werken en volgt daarmee het advies van Emile Roemers Aanjaagteam op. KAFRA is een zelfstandige onderneming, maar heeft in de praktijk vooral OTTO als klant. KAFRA biedt verschillende concepten aan, variërend van stacaravans (mobile homes) en verbouwde hotels tot containerwoningen en nieuwbouwprojecten als de KAFRA Towers. KAFRA Housing heeft projecten in heel Nederland. In Noord-Limburg biedt het bedrijf huisvesting aan in Venray, Blitterswijck, Horst aan de Maas en Maasbree. In totaal heeft KAFRA bijna 1250 woonvoorzieningen voor ruim 3300 internationale  werknemers. In Noord-Limburg gaat het om plekken voor ruim 1300 mensen.

Work and Stay

Ook Work and Stay houdt zich eveneens alleen bezig met huisvesting, hoewel de naam anders doet vermoeden. Wel Stay dus, maar geen Work. Bij Work and Stay wonen verdeeld over twee locaties, ongeveer 750 mensen, bijna zonder uitzondering internationale werknemers. De bewoners huren rechtstreeks of via tussenkomst van het uitzendbureau of het bedrijf waarvoor ze werken. “Wij functioneren niet anders als een hotel: wij verhuren kamers en daarvoor wordt betaald”, aldus directeur Lottie van Gerven. “Het overgrote deel van onze bewoners is short stay. Dat wil zeggen  dat ze minder dan 4 maanden blijven.  Ongeveer 700 mensen wonen op deze voorwaarden in de studio’s van Work and Stay in Maasbree.” Vier maanden is de uiterste termijn waarin een buitenlander in ons land mag blijven, zonder zich verplicht in te schrijven bij de gemeente.

Voor de buitenlandse werknemers die langer willen blijven en zich hebben ingeschreven bij de Basisregistratie Personen (BRP) exploiteert Work and Stay tien woonunits in Baarlo. Daar wonen ongeveer 50 personen. 

De huurprijs is afhankelijk van de grootte van de ruimte, de tijdsduur en de periode. Als richtlijn geeft Van Gerven € 100,- per week per persoon aan. Of de uitzendbureaus de huur van hun werknemers op het loon inhouden of dat wonen en werken los van elkaar staan, is aan de bedrijven zelf, stelt ze. Ze wijst op een bijlage bij elk huurcontract over ‘ketenverantwoordelijkheid’. “Wij verlangen van onze klanten dat zij zich als verantwoordelijk werkgever gedragen ten opzichte van onze gasten. Hiervoor tekent iedere klant afzonderlijk.”

Ed Classens

Komkommer- en aardbeienteler Ed Classens uit Castenray doet het anders. Zijn bedrijf bestaat uit 5 hectaren kas met komkommers en 1,5 hectare met aardbeien. Classens heeft 65 mensen op de loonlijst. Ongeveer de helft heeft een deeltijd dienstverband. Ook zijn er 8 vaste Poolse werknemers. De overige buitenlandse medewerkers komen via twee uitzendbureaus. Een van de vaste medewerkers is al 20 jaar in dienst bij Vieverde, zoals het bedrijf van de familie Classens heet. Ed Classens is blij met zijn buitenlandse werknemers. Die wonen ook bij Vieverde.

Classens heeft tien slaapplekken in een woning aan de Castenrayseweg, aan de rand van zijn bedrijfsperceel. Sinds twee jaar heeft hij even verderop Vieverde Housing, een nieuw gebouw met daarin vier appartementen, twee voor vier en twee voor zes personen. Classens merkte dat het steeds moeilijker werd om extra mensen te krijgen als hij geen huisvesting kon aanbieden. Vandaar de bouw van de nieuwe appartementen. De internationale werknemers zijn heel tevreden over de huisvesting en een voordeel is dat ze dicht bij het werk wonen. En dat komt goed uit want de agrariër ondervindt steeds meer concurrentie van met name de grote logistieke bedrijven in Venray.

AB Werkt

Uitzendbureau AB Werkt doet het weer anders. Het bureau had eind juni van dit jaar 2668 werknemers in dienst, waarvan 2050 internationale werknemers. AB Werkt zorgt ook voor de huisvesting van de werknemers. Dat staat in de arbeidsovereenkomst. “De uitzendkracht heeft huisvesting nodig om hier te kunnen werken en daarin faciliteert AB Werkt”, meldt directeur Jack Janssen via de mail. Een aantal internationale werknemers zorgt zelf voor woonruimte. De huisvesting van AB Werkt is volgens Janssen allemaal gecertificeerd volgens het SNF (Stichting Normering Flexwonen) en wordt periodiek door een externe partij gecontroleerd.

De huurprijs die de uitzendkracht betaalt is lager dan de werkelijke kosten voor AB Werkt. Die kosten bestaan onder meer uit kale huur van een locatie (of bij aankoop de eigenaarslasten zoals rente en aflossing, onderhoud) en daarnaast inrichting, energie, beheer en gemeentelijke belastingen. Uit concurrentieoverwegingen maakt AB Werkt de huurprijs voor de uitzendkracht niet bekend. Uitzendkrachten die via het uitzendbureau huren, kunnen na afloop van de contractperiode nog vier weken blijven huren onder dezelfde voorwaarden. AB Werkt volgt daarmee de fair employment richtlijnen van de brancheorganisatie ABU (Algemene Bond van Uitzendondernemingen).

Upforce

Upforce is de naam van het bedrijf dat is ontstaan uit het samengaan van kleinere uitzendbureaus, waaronder SEP Peeters en Verbeek Uitzendbureau. Via Upforce werken ongeveer 1200 mensen bij opdrachtgevers in de provincies Utrecht, Noord-Brabant, Limburg en Zuid-Holland. Ongeveer 70 % van de uitzendkrachten van Upforce is internationale werknemer, de overige 30% zijn werknemers met eigen huisvesting. Upforce zelf heeft geen eigen huisvesting, antwoordt operationeel directeur Linda Langver desgevraagd via de mail. Werk en wonen zijn bij Upforce eveneens gescheiden. De huisvesting voor de internationale werknemer regelt een andere BV, Fivehu. Deze BV regelt alle facilitaire diensten voor de internationale werknemer van huisvesting tot vervoer en begeleiding. De werknemer die huurt bij Fivehu machtigt Upforce om de huur in te houden van het loon. Bij einde werk mag de internationale werknemer volgens de ABU-cao vier weken blijven wonen, bij gelijke huur. Fivehu hanteert die termijn.

Volgens directeur Langver hebben de huizen die Fivehu beheert, allemaal de juiste vergunning, zijn de gemeenten daarvan op de hoogte en is er structureel overleg met de gemeenten. Een woordvoerder van de gemeente kan dit niet à la minute bevestigen. “Vergunningverlening is een ingewikkeld traject waarbij soms veel partijen zijn betrokken. Soms gaat het bij het wel of niet verlenen van een vergunning over administratieve details.” Het ontbreken van de juiste vergunning wil volgens de woordvoerder niet zeggen dat er misstanden zijn of dat de gemeente moet ingrijpen. “Het is ook altijd een afweging. Met werknemers op straat zetten is ook niemand geholpen.”

Over dit artikel

Dit is een artikel uit weekblad Peel en Maas. In acht artikelen wordt het onderwerp arbeidsmigratie en internationale werknemers vanuit verschillende kanten bekeken. Wie zijn ze, waar komen ze vandaan, waar werken en wonen ze? Aanleiding voor de serie is het beleid internationale werknemers van de gemeente Venray. De artikelen zijn geschreven door freelance journalist Bert Albers, op verzoek van de gemeente. De gemeente heeft geen zeggenschap gehad over de inhoud. De artikelen vallen buiten de verantwoordelijkheid van de redactie van het weekblad.