Veelgestelde vragen zonne-energie

In het Klimaatakkoord is afgesproken om ernaar te streven dat in 2030 het aandeel hernieuwbare elektriciteit in de totale elektriciteitsproductie 70% is. In Europa is afgesproken dat Nederland in 2020 minimaal 14% van zijn energie duurzaam produceert. Daarvoor moet de opwekcapaciteit fors worden uitgebreid. Om de gestelde doelstelling te halen is het nodig dat, naast windenergie, bio-energie en aardwarmte, ook zonne-energie wordt opgewekt. Samen met maatschappelijke organisaties heeft het kabinet het Energieakkoord gesloten om vaart te maken met de opwekking van duurzame energie.

Als gemeente zien we zowel het nut als de noodzaak om tot voldoende lokale opwekking van duurzame energie over te gaan. In ons coalitieakkoord staat dat, wat betreft bronnen, niets wordt uitgesloten. Denk aan zonne-energie, windenergie, warmtebronnen en biomassa. Ze maken allemaal onderdeel uit van maatregelen die genomen kunnen worden om onze energiedoelstellingen te behalen. Dat deze opwekprojecten impact gaan hebben op onze omgeving, staat buiten kijf. Uitgangspunt is dat we inzetten op eerlijk verdelen van lusten en lasten. Dat betekent dat we onze inwoners, bedrijven en organisaties heel graag betrekken. Dit is de reden dat we stimuleren en waar nodig en mogelijk faciliteren richting lokale (burger)initiatieven zoals coöperaties op het gebied van duurzaamheid.

Zonne- en windenergie zijn toepasbare en bewezen technieken. Er is geen sprake van uitstoot tijdens de exploitatie en het kan decentraal worden toegepast. Het is, mits met beleid toegepast, een maatschappelijk breed geaccepteerde vorm van duurzame energieopwekking.

In dit kader hebben we het vooral over opwekken. Maar tegelijkertijd is het belangrijk om de benodigde energie efficiënt te gebruiken. Want alles wat we niet gebruiken, hoeven we niet op te wekken. Onze gemeenteraad heeft in 2013 besloten om actief beleid te maken zodat de gemeente energieneutraal is in 2030 met compensatiemogelijkheden. Toen zijn de volgende (streef)doelen voor opwekking van elektriciteit geformuleerd voor 2030:

De beoogde opwekking van elektriciteit in 2030 volgens Energiestrategie 2013 is in totaal 1.230 TJ.

• Waarvan via zonne-energie op daken en velden: 980 TJ. Dit is naar schatting 250 hectare. Hierbij is ervan uitgegaan dat 1 hectare gelijk is aan 4 TJ.
• Waarvan via windenergie: 250 TJ. Dit is naar schatting 10 turbines. Waarbij uitgegaan is dat 1 turbine gelijk is aan 25 TJ.

N.B. de technieken zijn niet doelgericht, dit wil zeggen dat als er geen sprake is van windturbines, dit kan leiden tot meer zonnepanelen.

We gaan dus voor het lokaal hernieuwbaar opwekken van ruim 1.200 TJ-elektriciteit in 2030 door middel van zonne- en windenergie. De Klimaatmonitor (meest recente cijfers zijn uit 2018) geeft aan dat er al ruim 200 TJ-elektriciteit wordt opgewekt binnen de gemeente. Daarnaast zijn er flink wat subsidiebeschikkingen afgegeven door het rijk voor zonnedaken. Deze moeten nog wel gerealiseerd worden. Komende jaren wordt duidelijk wat hiervan de bijdrage is.

Hiervoor staat beschreven wat onze opgave is. Om hier invulling aan te geven, hebben we kaders gesteld voor opwekking van duurzame energie, kortweg KODE Venray. Bekijk de documenten van Kader voor Opwekking Duurzame Energie (KODE) op Overheid.nl.

In de KODE Venray geven we aan waar we dit willen of juist niet willen en hoe we dat voor ons zien. Dit kader is meerledig van belang. Zo wordt er meer helderheid verschaft hoe we als ambtelijke en bestuurlijke organisatie willen omgaan met initiatieven die op ons pad komen of waartoe we direct uitnodigen of waar we zelf het initiatief nemen. Initiatiefnemers weten ook waar welke mogelijkheden liggen en welke voorwaarden we stellen. De omgeving geven we hiermee een inkijk in de afwegingen die we maken en wat we belangrijk vinden. Dit neemt niet weg dat er lasten kunnen worden ervaren. Uiteraard proberen we dit te beperken. 

Als gemeente willen we in samenspraak met belanghebbenden invulling geven aan de wijze waarop we willen komen tot realisatie van de benodigde zonne-energieprojecten. We zoeken daarin een goede balans tussen de ruimtelijke kaders en de maatschappelijke doelen. 

We gaan uit van vier pijlers die vertaald zijn naar vier doelen waaraan initiatieven worden getoetst, namelijk:

1. Ruimte: zuinig en zorgvuldig gebruik van de ruimte

Waar mogelijk uitgaan van dubbel ruimtegebruik, waar dit niet kan kijken of gebiedsontwikkeling door inzet van energieopwekking een impuls kan worden gegeven (denk aan agrarische ontwikkeling of natuurontwikkeling op den duur).

2. Inwoners: samen werken aan een acceptabel plan

Zwaar tillen aan de omgevingsdialoog gedurende de planperiode.

3. Locatie: esthetica, inpassing, verbetering kwaliteit en ecologie

Werken aan projecten die de kwaliteit van de omgeving verbeteren.

4. Eigenaarschap: eerlijk verdelen van lasten en lusten

Borgen dat de economische voordelen in aanleg en exploitatie voor een substantieel deel in de regio en gemeente blijven.

De impact van zonneparken in de omgeving kan groot zijn. De onbekendheid ervan speelt een rol, maar ook het feit dat er vaak veel weerstand is tegen ruimtelijke veranderingen. Per pijler zijn uitgangspunten opgesteld, aan de hand waarvan een initiatief of plan getoetst kan worden.

Laten we beginnen met de plekken waar we ze zeker niet willen. Dat is in natuurgebieden, op de zogenaamde esgronden en te dicht bij dorpen of wijken. Waar het wel kan, hebben we opgedeeld in vijf sporen te weten:

• Spoor 1. Op daken, liefst zoveel mogelijk.
• Spoor 2. Op reststroken, denk dan aan stroken langs de snelweg, spoorweg, oude vuilstortplaatsen of op het water.
• Spoor 3. Op plekken waar op dit moment intensieve veehouderij gevestigd is. Dit is vooral bedoeld om stoppende of sanerende agrariërs de mogelijkheid te bieden stallen af te breken en vervolgens max. 2 ha, afhankelijk van het bouwvlak, zonnepanelen te ontwikkelen.
• Spoor 4. Het gebied van de oude ontginningen, grofweg het midden en oostelijk deel van de gemeente. Hiervoor wordt een tendermethodiek opgesteld, waardoor zonneparken met de hoogst beoordeelde kwaliteitscriteria in aanmerking komen.
• Spoor 5. Het gebied westelijk gelegen in de gemeente, zogenaamde jonge ontginningen. Hier zijn we van plan om voorlopig niet aan initiatieven mee te werken, maar willen we ons juist gaan oriënteren hoe we kunnen komen tot een grootschaliger energielandschap.

Dat weten we nog niet precies. Ons beleid stelt dat er in hectare uitgedrukt ongeveer 60 hectare op daken wordt gerealiseerd en ongeveer 20 hectare op reststroken (spoor 2). Voor stoppende agrariërs is 40 hectare gereserveerd. In spoor 4, de oude ontginningen is maximale beleidsruimte voor 50 hectare, in spoor 5 voor maximaal 80 hectare. In spoor 4 is één zonnepark (Oirlo – Leunen) vergund en is er verder een vergunning afgegeven voor een zonnepark waarvan de vergunningaanvraag liep van voor KODE (Blakterweg). Voor de voormalige vuilstort Venraysbroek is een vergunning aangevraagd, meer hierover vindt u hier: Zonnepark Venraysbroek.

Dat hebben we voor spoor 4 gedaan door middel van een tender. Dat is een selectieprocedure voor aanbieders van zonneparken. Die toetsen we dan op de eisen die we hebben beschreven in ons beleidsdocument Kader Opwek Duurzame Energie Venray (KODE Venray).
Voor spoor 5 (Vredepeel tot onder Ysselsteyn) moeten we dat nog bepalen en gaan we eerst van start met een gebiedsverkenning. Deze gebiedsverkenning gaat onderzoeken welke problemen, ambities, wensen en verlangens er leven in dit gebied en hoe energieopwekking een koppelkans kan zijn hiervoor. Dit zal leiden tot een gebiedsvisie.

Als gemeente hebben we een opgave om ons verbruik te verduurzamen op basis van de afspraken in het landelijke klimaatakkoord. Een middel daartoe is het toestaan van grootschalige duurzame energieopwekking via bijvoorbeeld zonneparken. Omdat dergelijke projecten veel weerslag hebben op hun omgeving, hebben wij een zorgvuldig proces afgesproken en vastgelegd in KODE. Daarin is afgesproken dat we 1 of 2 zonneparken willen toestaan via een tenderprocedure om toegelaten te worden tot de reguliere aanvraag voor een reguliere omgevingsvergunning. Na evaluatie van dit proces willen we kijken hoe we in het vervolg dit proces willen laten lopen en op welke uitkomsten we verder willen sturen.

De winnaar van de tender is zonnepark Oirlo – Leunen (Beemdweg); een tweede initiatief (Wüsterweg) is uiteindelijk in de vergunningprocedure afgewezen.

Vooraf is bepaald en gecommuniceerd dat alle projecten aan KODE dienen te voldoen en is er een puntentelling opgesteld op basis waarvan is beoordeeld. Beide plannen hebben het hoogst gescoord.

Zes plannen van in totaal vijf partijen. Hun plannen voldeden niet of te weinig aan de vereisten die de gemeenteraad in KODE heeft vastgelegd.

De plannen gaan nu de reguliere aanvraagprocedure voor een omgevingsvergunning in en zullen daarin ook conform deze procedures getoetst worden door college en raad, naast de benodigde onderzoeken en bezwaarprocedure.

In alle gevallen is participatie/eigenaarschap door de omgeving een belangrijk vereiste en dienen deze afspraken ook verder vorm te worden gegeven. Tevens zijn er nog andere obstakels te nemen zoals de aanvraag voor rijkssubsidie en realisatie van een aansluiting op het net. Kortom: het streven is er, maar er is nog geen zekerheid dat deze parken ook daadwerkelijk gerealiseerd gaan worden.

Ja, absoluut. We vinden het belangrijk dat de winsten zoveel mogelijk in Venray blijven en dat zoveel mogelijk inwoners profiteren van de opbrengsten. Het gaat dan om participatie en profijt. Bij participatie krijgt een inwoner de kans om mee te investeren. U krijgt daar een goed rendement voor terug.