Zonnepark Venraysbroek

Nederland heeft een opgave om de uitstoot van broeikasgassen tegen te gaan. Daarvoor heeft het kabinet een Klimaatakkoord opgesteld dat door verschillende organisaties is ondertekend, waaronder de gemeente Venray. Het Klimaatakkoord bestaat uit meer dan 600 afspraken. Sectoren waarvoor deze afspraken gelden zijn: de gebouwde omgeving, industrie, landbouw en landgebruik, mobiliteit en elektriciteit. Voor het thema ‘elektriciteit’ geldt dat in 2030 70% van alle elektriciteit uit hernieuwbare bronnen komt. Denk hierbij aan wind op zee en land, zonnepanelen op daken en de aanleg van zonneparken. Dit gebeurt samen met het aardgasvrij maken van gebouwen, elektrificeren van industriële processen en van vervoer. 

De basis van het energiebeleid van Venray is de Energiestrategie 2030. Hiermee sluit de gemeente Venray aan bij de landelijke opgave in het Klimaatakkoord. De gemeente Venray wil het gebruik van fossiele brandstoffen beperken en een duurzame energievoorziening stimuleren. Het doel is om in 2030 CO₂ neutraal te zijn. De volgende stap is om in 2050 volledig energieneutraal te zijn. Dit doet de gemeente door onder andere ruimte te maken voor grootschalige duurzame energieopwekking en afspraken te maken met regiogemeenten om de regionale opgave voor duurzame energieopwekking te realiseren. Kijk voor meer informatie hierover op www.resnml.nl.

In 2019 is het beleid voor zonne- en windenergie verder uitgewerkt in de Beleidsregel Kader voor Opwekking Duurzame Energie. KODE richt zich op het lokaal opwekken van duurzame elektriciteit door middel van zonne- en windenergie. Een groot deel van gemeente Venray is vanwege radarverstoring van vliegtuigen ongeschikt voor windenergie. Dit betekent dat onze ambities voor het opwekken van duurzame elektriciteit vooral gericht zijn op zonne-energie.

Om de gestelde doelen te halen, is naast windenergie, bio-energie en aardwarmte, ook zonne-energie nodig. Samen met maatschappelijke organisaties heeft het kabinet het Energieakkoord gesloten om vaart te maken met de opwekking van duurzame energie.

Het totale gebruik van de gemeente Venray is ongeveer 5.500 terajoule (TJ). De potentie voor de opwek met behulp van zonne-energie op dak is 1.500 tot 2.000 TJ. Naast het feit dat dit dus lang niet genoeg is voor het behalen van onze ambitie, spelen ook andere factoren een rol in het niet slagen van deze zon-op-dak projecten. Zoals de huidige transportschaarste op het elektriciteitsnet waardoor terug levering nu niet mogelijk is, daken die niet sterk genoeg blijken of verzekeraars die terughoudend zijn in het verzekeren van zonnepanelen op daken.

Op dit moment zijn er dus nog onvoldoende projecten om opgaves, waar wij als gemeente voor staan, te halen. Er zijn dus aanvullende maatregelen nodig.

Een zonnepark is een stuk grond met daarop zonnepanelen die elektriciteit opwekken. De grootte van een zonnepark kan variëren: van één tot meer dan honderd hectare. De zonnepanelen worden geplaatst op een ‘tafel’ (stellage) en worden vaak op het zuiden georiënteerd. Bij deze zuid-opstelling, die de gemeente Venray als voorwaarde heeft gesteld in KODE, kan de flora en fauna beter gedijen. De zonnepanelen leveren stroom die via een omvormer en transformator wordt afgegeven aan het elektriciteitsnet. De energieleverancier levert vervolgens deze écht groene stroom aan particulieren en bedrijven.

Dat is sterk afhankelijk van waar de zonnepanelen worden geplaatst en waar iemand woont. Bij de plaatsing van zonnepanelen wordt onder andere rekening gehouden met gevolgen voor natuur, veiligheid en landschap.

Een zonnepark produceert nagenoeg geen geluid. De zonnepanelen zelf doen hun werk geruisloos. De omvormers die de gelijkstroom van de zonnepanelen omvormen naar wisselstroom voor het elektriciteitsnet zijn verkrijgbaar zonder ventilatoren. De transformator die nodig is bij een zonnepark produceert een lichte zoem als de zon het felst schijnt, maar dit valt al snel weg tegen achtergrondgeluiden in de omgeving.

De huidige zonnepanelen hebben een speciale coating die ervoor zorgt dat het licht zeer minimaal wordt gereflecteerd door de zonnepanelen. Dat gedeelte dat nog wel weerkaatst wordt, treedt slechts op bij een bepaalde hoek ten opzichte van de zonnepanelen. De tijd dat de zon onder deze hoek op de zonnepanelen schijnt, is zeer gering. Mocht dit eventueel plaatsvinden dan is de weerkaatsing naar de vrije hemel gericht.

Daarnaast kan landschappelijke inpassing, zoals een haag rondom het zonnepark, voorkomen dat eventuele lichtschittering voor hinder in de omgeving kan zorgen.

Omdat zonnepanelen onder een bepaalde hoek worden geplaatst, is de eventuele weerkaatsing van geluid tegen de zonnepanelen altijd naar de vrije hemel gericht. Hierdoor bestaat er geen geluidsoverlast voor de omgeving.

De invloed van een zonnepark op de planten en dieren in de omgeving is sterk afhankelijk van het huidige gebruik van de grond. Als bijvoorbeeld een weiland verandert in een zonnepark en dit wordt ingepast met bloemrijke randen en beplanting, komt er meer ruimte voor planten en dieren die niet voorkomen in een weiland met alleen één grassoort.

Verandert een gebied waar flora en fauna de vrije hand hebben gehad in een zonnepark, dan herstelt de natuurlijke omgeving zich binnen enkele maanden na installatie van dit park. Voorwaarden zijn wel dat de zonnepanelen in een zuid-opstelling komen én er rekening wordt gehouden met de flora en fauna.

Daarnaast moeten plannen voor zonneparken ook worden getoetst aan de Wet natuurbescherming. Deze wet waakt ervoor dat de impact op de natuur beperkt is.

Een zonnepark heeft een gemiddelde technische levensduur van zo’n 25 jaar.

Initiatiefnemer is Bodemzorg Limburg. Dit is een organisatie met alle Limburgse gemeenten als aandeelhouders. Namens hen heeft Bodemzorg Limburg de ‘eeuwigdurende’ zorg voor veertien stortplaatsen op zich genomen, waaronder de voormalige stortplaats Venraysbroek.

Bodemzorg Limburg heeft na de overname van de voormalige stortlocatie in 2019 de opdracht van de gemeente Venray gekregen om te onderzoeken of een zonnepark op Venraysbroek tot de mogelijkheden behoort. Dit heeft uiteindelijk geleid tot de aanvraag van een omgevingsvergunning voor het planologisch mogelijk maken van deze ontwikkeling.

Bodemzorg Limburg is niet alleen initiatiefnemer, maar ook eigenaar van de voormalige stortplaats waar het zonnepark op gepland is. Het gebied is groot genoeg en de helling maakt het uitermate geschikt voor een zonnepark.

De locatie is een voormalige stortplaats, waar zich in de loop der tijd enige natuurwaarde heeft ontwikkeld. Voor de landschappelijke inpassing van het zonnepark is een plan opgesteld dat aandacht heeft voor natuur en ecologie.

Op basis van de zonneladder in KODE gaat zon-op-dak voor. Daarna komen onbenutte reststroken en vuilstortplaatsen, dan bouwvlak-gerelateerde zonneparken en ten slotte de oude en nieuwe ontginningen.

Uiteraard zien wij ook de daken het liefste als enige oplossing, echter laat onderzoek zien dat zelfs bij benutting van alle geschikte daken we de opgave niet gaan halen. De opgave is urgent en daarom is de gemeente Venray ook al op zoek gegaan naar andere mogelijkheden. Venray heeft zelf weinig plekken om in te zetten en om de opgave niet helemaal bij de inwoners neer te leggen, is onder andere Venraysbroek als locatie aangewezen. Niet iedereen kan zelf voor opwek van energie zorgen en nu steeds meer huishoudens elektrisch verwarmen en overgaan op elektrische vormen van vervoer, neemt de vraag naar elektriciteit alleen maar toe. Dit moet ergens opgewekt worden en deze taak kunnen we niet alleen buiten Venray leggen.

Voordat een zonnepark gebouwd mag worden, is vanuit de Wet natuurbescherming een gedegen onderzoek vereist naar de eventuele gevolgen van dit project voor de natuur (flora en fauna). Ecologisch onderzoeks- en adviesbureau Ecolybrium heeft hiervoor een uitgebreid natuuronderzoek uitgevoerd. Er is een plan opgesteld voor beschermde diersoorten met maatregelen die tijdens de uitvoering van het project en gedurende de looptijd van het project in acht moeten worden genomen. Ook met de aanwezigheid van dassen is rekening gehouden. Daarvoor is een provinciale ontheffing verleend, wat inhoudt dat er toestemming is gegeven voor het weghalen van een niet-essentiële dassenbijburcht. De dassenburchten op het stort worden ontzien door een groot stuk van het terrein vrij te houden van panelen. Zodoende wordt verstoring van de dieren voorkomen. Het foerageergebied van de dassen wordt door de aanleg van het zonnepark niet aangetast. Op dit moment foerageren de dassen voornamelijk buiten de voormalig stortlocatie, omdat de huidige begroeiing op de voormalig stortlocatie sterk verruigd is. De landschappelijke inpassing van het zonnepark en de keuze van de vervangende/aanvullende vegetatie wordt afgestemd op de behoefte van de das.

Op ca. 5,9 ha van het perceel is er de mogelijkheid om zonne-energie op te wekken, door toepassing van ca. 10.000 tot 12.000 panelen.

Het opgesteld vermogen bedraagt ongeveer 6 MW, dat vergelijkbaar is met het jaarlijks energieverbruik van circa 1.300 (gemiddelde) huishoudens.

Op dit moment wordt onderzocht of de elektriciteit geleverd door het zonnepark opgeslagen kan worden (batterijen) of in een andere vorm van energie omgezet kan worden (waterstof). Op deze manier kan de schaarste aan capaciteit op het elektriciteitsnet ondervangen worden. De ontwikkeling van Zonnepark Venraysbroek heeft geen invloed op de plaatsing van particuliere zonnepanelen.

De gemeente Venray heeft een maatschappelijke rol als het gaat om het behalen van de nationale klimaat- en energiedoelen. Daarnaast zijn wij bevoegd gezag in het toetsen en beoordelen van de aanvraag van de omgevingsvergunningen.

Het Rijk is niet direct betrokken bij dit project. Het Rijk coördineert wél het landelijke proces waarbij iedere regio in Nederland via de Regionale Energie Strategie aangeeft welke bijdrage wordt geleverd in het behalen van de nationale klimaat- en energiedoelen.

De gemeente Venray. Kijk voor de procedure op pagina 43 van het Kader Opwekking Duurzame Energie (KODE) van de gemeente Venray.

Bij de start van de plannen heeft Bodemzorg Limburg alle omwonenden binnen een straal van 500 meter rondom het plangebied Venraysbroek een flyer gestuurd, met daarin uitleg over de plannen. Naar aanleiding van deze plannen is een aantal vragen gesteld aan Bodemzorg Limburg en de gemeente Venray.

Vast onderdeel van een vergunningaanvraag, is dat de aanvrager een omgevingsdialoog organiseert. Daarom is er op 2 juni 2021 een informatiebijeenkomst geweest in het gemeentehuis. Tijdens deze bijeenkomst hebben Bodemzorg Limburg en de gemeente Venray een toelichting gegeven op de plannen. Aanwezigen kregen de kans om vragen te stellen en opmerkingen te maken over het gepresenteerde plan. Met de opmerkingen die tijdens deze bijeenkomst zijn geplaatst is zoveel mogelijk rekening gehouden in de definitieve aanvraag.

Voor het realiseren van een eventueel zonnepark moeten twee omgevingsvergunningen afgegeven worden: één voor het afwijken van het bestemmingsplan en één voor het bouwen van het zonnepark. Op beide omgevingsvergunningen kunnen belanghebbenden een zienswijze indienen en eventueel beroep bij de rechtbank aantekenen.

De omgevingsvergunning voor het planologisch mogelijk maken (afwijken van het bestemmingsplan) van een zonnepark is inmiddels verleend door het college van burgemeester en wethouder. Tegen deze vergunning is beroep ingediend bij de rechtbank. Op dit moment is nog onduidelijk wanneer de rechter hierover uitspraak doet. Zie ook ‘Hoe gaat het verder?’.